رابطه فرهنگ با تمدن سازی

رابطه کار فرهنگی با تمدن سازی

تمدن سازی نوین اسلامی از اهداف بلند مدتی است که بعد از انقلاب اسلامی ترسیم شده وهرگاه صحبت از تمدن سازی به میان می آید در سه محور اصلی تفکر فرهنگ وتمدن مورد توجه واقع می شود ودر هر کدام به مرحله ظهور وبروز می رسد.

شایسته است به تعریف مختصری از هرکدام بپردازیم سپس نسبت ورابطه بین اینها را نیز روشن کنیم.تفکر همان بینش واعتقادات یک مکتب است.پشتوانه این انقلاب اسلامی که امام خمینی(ره) بنیان نهاد حاصل تفکر اصیل اسلام است که عین عدالت واعتدال است با بینش عمیق در ساخت انسان شناسی وجهان با دوبال عقل و وحی که سراسر گذاره های آن مبتنی بر توحید است وسعادت وکمالی را برای انسان ترسیم کرده که هم به نیاز های مادی وهم معنوی او توجه کرده باشد.

شاخص بعد فرهنگ است به طور خلاصه فرهنگ همان هوایی است که مردم در آن تنقس می کنند.همان باورهایی که به آن معتقدند ودر زندگی خود عینا مشاهده می کنند.

در هر جامعه ای با پذیرش تفکر مکتب قطعا باور ها وارش های حاکم بر آن جامعه هم تحت شعاع قرار می گیرد اما برخی از اصول فکری مکتب نیازمند طی فرایندی است تا به فرهنگ آن جامعه تبدیل شود چون یا فرهنگ مخالف یا متضادی در آن جامعه وجود دارد یا بر اثر مرور زمان آن فرهنگ مبتنی بر تفکر اصیل مکتب ،دستخوش تحریف شده است.هرچه تفکر اصیل یک مکتب مبتنی بر ندای پاک فطرت باشد قطعا راحتر وسریعتر تبدیل به ارزش های حاکم آن جامعه خواده شد.کما اینکه اگر فرهنگ هر ملتی به تفکرات اصلی آن مکتب نزدیکتر باشد در پذیرش آن مکتب موثر است.خلاصه اینکه رابطه طرفینی ومتقابلی بین تفکر وفرهنگ وجود دارد.

البته بیان شد اگر بخواهیم اصول فکری مکتب را تبدیل به فرهنگ بنماییم یا به اصطلاح فرهنگ سازی کنیم نیازمند طی یک فرایند وعملیاتی هستیم تا در این زمینه موفق بشویم.اما مساله مهم وکلیدی این است که نیازمند مدیریت فرهنگی هستیم.یعنی همان گونه که هر فردی برای تقویت وتاثیر تمایلات معنوی وعمیق ترخود که غیر فعال تر است نسبت به تمایلات مادی که ضعیف تر وفعال تر است نیازمند یک مدیریت وکنترل در تمایلات هستیم که از آن در دین به مبارزه با هوای نفس تعبیر می کنیم ؛ همچنین در عرصه اجتماعی هم نیازمند یک مدیریت فرهنگی هستیم. از مهمترین وظایف این مدیر فرهنگی تعیین اولویت هاست یعنی مشخص کنئ برای نهادینه کردن یک تفکر وتبدیل آن به یک رفتار اجتماعی ابتدا باید کدام تفکر را در جامعه مقدم کرد چراکه برخی از اصول فکری نیازمند مقدمات وپیش زمینه هایی است که تا آنها شکل نگیرد سعی در فرهنگ سازی ان تاثیر مطلوبی نخواهد داشت.مثل "حجاب" که اگر بخواهیم آنرا فرهنگ سازی بنماییم نیازمندیم ابتدا فرهنگ "حیا" را در جامعه زنده کنیم.

این نکته هم قابل توجه است که گاهی ارزش هایی که بواسطه مکتب در میان مردم نهادینه شده است دستخوش تغییر وتحریف می شود لذا مساله دیگری که داریم مبحث تهاجم فرهنگی وجبهه فرهنگی است.اینجا ارزش دیگر فرهنگ روشن می شود که باید حفظ ارش ها را نیز در طول زمان بر عهده بگیرد تا جامعه به سمت تمدن در حرکت باشند...

اما تمدن یعنی عینی سازی ومدل سازی آن بینش ها وباورهاست.تمدن یعنی از حیث سخت افزاری توانسته ایم که آن باورها وبینش ها را در جامعه محقق کنیم وبه مرحله صدور انقلاب رسیده ایم.

البته تمدن مساوی با ابزار نیست.تمدن زمانی است که فرهنگ یک جامعه بارور شده وتعین اجتماعی پیدا کرده باشداین تمدن است. روشن شد که فرهنگ تاثیر مستقیمی در تمدن دارد.برخی از فرهنگ ها تعین اجتماعی ندارند یا اساسا قدرت آن را ندارند.

حضرت آیت الله خامنه ای برای رسیدن به تمدن اسلامی 5 مرحله را تصویر نموده اند:

1.     انقلاب اسلامی

2.     نظام اسلامی

3.     دولت اسلامی

4.     جامعه یا کشور اسلامی

5.     تمدن اسلامی

دولت اسلامی یعنی کارگزاران ومسئولین نظام در رفتار وبینش وارتباط با احاد مردم جهت دهی انها مطابق با معیار اسلامی باشد.یعنی در دولت اسلامی نیازمند تربیت مسئولین وکارگزارانی هستیم که جهت دهی رفتارشان با معیار اسلام هماهنگ باشد.اینجا هم نفش پر رنگ فرهنگ ملموس است.

جامعه اسلامی یعنی همان اهداف عالی که اسلام تعیین کرده در جامعه محقق شود واین نیازمند این است که با ارزشهای حاکم بر جامعه را بواسطه نظام سازی به صورت عینی در بیاوریم ودر مرحله تمدن، این انقلاب خود را به کل جهان صادر کنیم.

لذا به طور خلاصه می توان از تاثیر فرهنگ در تمدن سازی عنوان کرد:

·        تبدیل تفکرات اصیل مکتب به عنوان باور ها وارزش های حاکم بر جامعه

·        حفظ ونگه داری ارزش های حاکم بر جامعه در مقابل تهاجم فرهنگی دشمن

·        زمینه سازی وپایه گذار تمدن مبتنی بر ریشه قوی فرهنگ در جامعه است.

·        تربیت ورشد مسئولین طراز انقلاب اسلامی برای تحقق دولت اسلامی

·        و....

لله الحمد

25تیر/بابل/ 5 صبح